Vandaag is de dag, 6 december dat Jiska aankomt in de Filipijnen jihhaaaa! Ik haal haar op van het vliegveld in Iloilo. Wat bijzonder dat ze er is in real life! We passeren de taxi's buiten rechtstreeks naar het lokale vervoer, het gekoelde sardientjesblik. Daar wordt de rugzak van Jiska met veel moeite, wikken en wegen, Filipijnse zweetdruppels en zonder ruimtelijk inzicht achterin gedrukt.. waardoor onze stoelen nog iets meer rechtop gedrukt worden en Jiska op haar klapstoeltje nog iets meer gefixeerd komt te zitten. We gaan van het vliegveld terug naar de hoofdstad van Panay..naar het hostel waar op een klein kamertje een matras is bijgelegd helemaal prima want meer dan slapen doen we hier toch niet. De volgende dag gaan we proberen om het psychiatrisch ziekenhuis te bezoeken. Dit was steeds niet gelukt in Vietnam dus opnieuw een poging in de Filipijnen. Ik heb al een week geleden een officiële aanvraag per mail gedaan, want zo werkt dat hier. Alles is mogelijk eigenlijk als je je vraag maar even officieel op papier zet. Ik had alleen nog geen reactie terug. Dus vanuit het hotel proberen we toch nog maar even te bellen. Na 5 x doorverbonden te worden en verschillende nummers te hebben gekregen, waarbij de verbinding ook nog paar keer verbroken wordt gokken we het er maar gewoon op. We vragen het hotel nog een keer naar de weg.. Why are you sick, you need hospital? kijkt ze ons geschrokken aan. No we want to visit mental hospital. "You need mental help?" Vraagt ze ons ditmaal verbaasd met nog grotere ogen onderzoekend aankijkend.. er zullen vast mensen zijn die dat inderdaad denken, maar nee we willen daar op bezoek. Ze lijkt niet te begrijpen waarom iemand in vredesnaam voor hun lol er heen gaat.. misschien is er dan toch wat mis met ons;-).. maar na de woorden exchange en social workers lijkt er een peso te vallen en gaan we op weg naar de jeepny. Waar Jiska maar net in past én wederom too big is for this country. Van jeepny over op een andere jeepny en dan moeten we ergens uitstappen.

Het ziekenhuis ligt aan de hoofdweg, ergens in een buitenwijk van de stad. We lopen een stukje langs de weg en vinden dan een gebouw verscholen tussen wat bomen iets van de weg af. Er is een grote parkeerplaats voor, een klein gebouwtje links lijkt een soort van kantine voor de staff. Het gebouw doet vrij Amerikaans aan. Wit pleisterwerk met een grote boog steunend op pilaren als ingang, waar in rode sierlijke letters de naam van het ziekenhuis opgeschilderd staat. We lopen naar binnen en komen aan in een soort van wachtruimte. Met smalle houten kerkbankjes..Het plafond is van vierkante onbeschilderde houten platen, waar de bovenste laag los hangt op diverse plekken, als zijnde een woest golvende zee op zijn kop. De muren zijn wit maar er is een soort groen geverfde brede rand aan de onderkant. Mogelijk geverfd door een gesedeerde patient want de rand is niet strak, maar kunstzinnig slordig. Een houten, volledig uitgestorven en lege balie waar de verf vanaf bladdert. Een metalen kamerscherm met een gescheurd roze bloemetjes gordijn. De vaker beschreven en inmiddels welbekende gifGroene bloemetjes gordijntjes met roesjes hangen ongelijk gedrapeerd voor de ramen..het gordijn wappert lichtjes door de wind..

er is niemand..het lijkt er een beetje op of dit gebouw een jaar geleden in de steek is gelaten door een volledig onbekende reden die niemand weet..een verlaten spookhuis waar enkel de gekke zielengeest nog rondwaart.

We vinden het nu al leuk en bijzonder. Er is een deur..gesloten maar toch het biedt hoop.. we kloppen en roepen wat en na enkele minuten worden onze gebeden gehoord. Een kleine non in een donker blauw gewaad opent de deur en zegt yes mame? We leggen uit wat we komen doen en wat we willen.. ze vraagt meteen of we een request letter hebben..ja die heb ik een week terug gemaild. We noemen nog een naam die ik heb doorgekregen via de datemeneer.. maar die naam werkt daar al 3 jaar niet meer. Oh. We wachten en dan gaat de deur weer open en ditmaal staat daar een zeer hippe en goed verzorgde man die zich voorstelt als de social Worker. Hij heeft wel even tijd voor ons en we mogen door de deur naar zijn kamer even verderop. De kamer is vrij simplistisch en ordelijk ingericht. Een bureau met een stoel waar hij op plaatsneemt..een bank in de hoek en een stoel voor het bureau. De airco werkt hard om de kamer op 18 graden te houden. Er staat een smalle donkergrijze metalen dossierkast met 4 lades. Daarboven hangt de missie en visie in het engels ingelijst. Het bureau is verder leeg en achter hem staat nog een klein houten kastje met daarin maar liefst 2 mappen en daaronder 2 soorten papier, ieder op zijn eigen schap, erg opgeruimd en overzichtelijk dus en meer heeft hij blijkbaar niet nodig haha.

Hij vraagt wat we precies willen. We leggen uit wat we in Nederland doen en dat we graag wat ervaringen uit willen wisselen. Hij vraagt of we ook met patiënten willen praten, nou dat lijkt ons wat ver gaan maar een gesprek met hem en een rondleiding zou ons fantastisch lijken. Dat is geen probleem, wauw superen we vuren al onze vragen op hem af. De patiënten worden door familie, politie of gemeente binnengebracht. Er zijn nu zon 30 patenten, man en vrouw. Ze verblijven ongeveer een maand en ze betrekken zelfs het netwerk als de patiënt weer richting huis gaat. Wat ze doen is uitleg geven over de stoornis van de patiënt, psycho-educatie, maar ze geven vooral de instructie dat familie goed moet controleren op medicatie inname want soms haalt de patiënt trucjes uit om er onder uit te komen, zoals pillen onder de tong verstoppen en later uitspugen. ah kijk, Wereldwijd passen ze dus die trucjes toe ;) de behandeling bestaat hier wel vooral uit pillen..pillen en nog eens pillen.. dus voornamelijk onder invloed van brengen. Ze hebben ook een soort van separeer waar de agressieveling, de sterk verwarde of de volledig ontregelde patiënt heen gebracht wordt. Het begint allemaal met een aanmeldingsformulier die de social Worker uit het kastje achter hem pakt, vanaf die ene planken aan ons laat zien. De standaard vragen staan daarop.. persoonlijke gegevens familiegegevens.

Hij vraagt nog wat over hoe wij het doen maar ontdekken al gauw dat er ontzettend grote verschillen zijn in zienswijze. De psychiatrie hier is als de psychiatrie in Nederland 30 jaar geleden. Het is alsof planeet Mars uitlegt aan mother Earth dat ze daar ook leven in huizen en rijden in auto's en dat het ogenschijnlijk hetzelfde leven lijkt, maar wanneer je weet dat met een huis eigenlijk een paddenstoel wordt bedoeld en met een auto een onderwaterfiets dan krijg je toch een heel ander beeld. Of Columbus die uGeen brug te slaan dus nu tussen deze twee werelden.

Dan is het tijd voor de rondleiding.. het gebouw bestaat eigenlijk uit een soort van vierkante 0. Waarbij het midden een grote binnenplaats is. We lopen langs een groot ijzeren hek. Een bewaker laat ons binnen door een deur van tralies, wat afgesloten wordt met een groot ijzeren hangslot..net als in de film ?. We zijn binnen. De patiënten zien er best vredig uit op eerste gezicht. Ze zitten op een bankje of hangen wat rond of slapen. Maar zijn bij nader inzien duidelijk in hun eigen wereld want ze reageren amper op onze binnenkomst wat, nemen wij aan, toch niet heel dagelijks en gewoon is. Gesedeerde Lappen popjes..emotieloze schaapjes die doen wat de non hen met al haar goede bedoelingen opdraagt. We lopen direct langs de separeer ruimte. Het is geen ruimte in de zin van een kamer met een deur, het is een opening in het gehele gebouw wat rondom de tuin loopt. Dus een smalle ruimte tussen de 2 buitenmuren, waarbij De achterkant is afgeschermd met een ijzeren golfplaat. Er staan 2 kale, lage tafels. Een ijzeren dunne onderstel met daarop een houten blad. Ben je agressief dan word je hierheen gebracht door de bewaker, vastgebonden op de tafel en platgespoten door de verpleegster..tja daar word je wel rustig van.

We lopen langs de slaapzalen waar een hoop houten bamboo bedden op een rij staan zonder matras of kussen. Uit eigen ervaring weet ik dat slapen op een harde ondergrond vanzelf een keer went. We lopen verder en komen bij de zusterspost aan..een mintgroen kantoor vol medicijnkastjes en planningsborden. Ah, dit lijkt wat meer als ons kantoor haha..rooster..regels..patiënten overzicht. Daarna lopen we langs het kantoor van de psychiater die is er nu echter niet, helaas anders hadden we met hem ook nog even kunnen praten. Zijn grootste taak is pillen voorschrijven.

Dan komen we nog langs een kamer waarvan de deur op slot is met een ketting en een hangslot de social Worker klopt op de muur en er klinkt wat gemurmel..er steekt een koppie vanachter het raam met tralies. Een grote lach en 1 tand komt tevoorschijn.. tezamen met een indringende urinelucht. het blijkt een oudere vrouw met duidelijk een verstandelijke beperking die niet kan praten..de social Worker legt uit dat er geen familie is die voor haar kan zorgen dus zij woont daar al 30 jaar nu..samen met nog een andere vrouw. 30 jaar? In deze cel? We vallen stil, terwijl de social worker ondertussen lachend en vriendelijk een soort van grapje maakt met deze goedlachse, nieuwsgierige vrouw. Mensonterend, vreselijk dat het bestaat.

We lopen geshockeerd verder door het gebouw en passeren de keuken, de eetzaal en een podium waar ze diverse activiteiten doen, nu is het podium versierd met kerstdecoratie. We ontmoeten ook de psycholoog die verantwoordelijk is voor de daginvulling. Al bedenkelijk de kerstversiering aanschouwend vragen we of er wel eens een suïcide poging wordt gedaan. De social worker geeft aan van wel, normaal gaan ze dan naar de separeer. oftewel de houten strafplank stretch. We leggen uit dat wij in dat geval niet dit soort versiering kunnen hebben op de afdeling omdat ze zich daarmee iets aan zullen doen. De social Worker kijkt nu ook bedenkelijk naar de versiering.. hij raakt het aan en zegt iets in het Filipijns tegen zijn collega. Ze waren zich daar niet van bewust en hij bedankt ons voor de tip.. we krijgen vervolgens nog een kijkje in wat ze zoal doen op een dag. Ze krijgen creatieve therapie, groupdynamica, counseling en sportactiviteiten, zelfs bingo staat op het programma. De ruimte hangt vol met allerlei kleine kunstwerkjes die ze zoal hebben gemaakt. Ik vertel over wat ik nu doe en wat wij zoal doen op een dag. Het stemt ons in ieder geval iets gerust dat ze wel zorgen dat de patiënt na een maand weer naar huis kan, dat de familie wordt betrokken en dat de community ook desgewenst wordt voorgelicht. En de activiteiten zien er ook professioneel uit en ze hebben een mooie, grote tuin om te zijn, te liggen en rond te wandelen. In ieder geval heerst er vrede en rust. Maar de vrouw, met haar vooruitstekende enige tand die nieuwsgierig haar hoofd om de hoek steekt, met haar knokige handen gevouwen om de tralies en de omringende zure lucht blijft op ons netvlies staan..

Wat is Nederland toch rijk met haar nieuwste snufjes, laatste kennis en wetenschap en luxe. Als de kinderen van mijn werk ooit nog eens klagen over harde bedden of dat we niks voor ze doen...sturen we ze gewoon naar de Filipijnen ;)